Enkoder liniowy to czujnik przemieszczenia, którego zadaniem jest mierzenie pozycji liniowej i przetwarzanie pomiaru na sygnał elektryczny (analogowy lub cyfrowy). Najczęściej enkoder liniowy działa na zasadzie przyrostowej jako enkoder przyrostowy, mierząc przemieszczenie wzorca inkrementalnego w stosunku do czytnika, poprzez zliczanie impulsów.
Enkodery obrotowe są wykorzystywane do pomiaru ruchu obrotowego, wykorzystując zjawisko fotoelektryczne.
Enkodery przyrostowe to przetworniki, których zadaniem również jest generowanie impulsów odpowiadających ruchowi obrotowemu, jednak charakterystyczną cechą tych enkoderów jest stała liczba impulsów na wyjściu, odpowiadająca rozdzielczości systemu pomiarowego. Pozwalają na precyzyjne rejestrowanie mechanicznego ruchu obrotowego i jego zamiana na sygnał elektryczny jest zasadnicze dla niezawodnego działania w pozycjonowaniu i CNC.